Επανερχόμενος στο θέμα του εμβολιασμού κατά του COVID-19, ο οποίος προβληματίζει ιδίως τα αλλεργικά άτομα, θα ήθελα να κάνω μία περίληψη των υπαρχόντων δεδομένων αλλά και να προσθέσω κάποια καινούρια, προς ενημέρωση και αποφυγή παρερμηνειών πάνω σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.
Αρχικά, αφορμή για τον προβληματισμό αυτό που παρατηρείται, στάθηκε η εκδήλωση κάποιων μεμονωμένων περιστατικών αλλεργικών αντιδράσεων που προκλήθηκαν από τη χορήγηση του εμβολίου Pfizer-BioNTech COVID-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Η αλλεργική αντίδραση που παρατηρήθηκε σε αυτές τις μεμονωμένες περιπτώσεις, ήταν η αναφυλαξία, η οποία ανήκει στις σοβαρές αντιδράσεις μιας και δεν είναι τοπική αντίδραση (όπως είναι π.χ. ένα εξάνθημα), αλλά συστηματική (παίρνουν δηλαδή μέρος στην αντίδραση συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, με προεξάρχον στην επικινδυνότητα, το καρδιαγγειακό).
Ως υπαίτια ουσία αυτών των περιστατικών, καθορίστηκε η πολυεθυλαινογλυκόλη (PEG), ένα πολυμερές που εμπεριέχεται σε επεμβατικά σκευάσματα για εντερικές παθήσεις, δυσκοιλιότητα και χρησιμοποιείται σε υποκλυσμούς. Η πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία, ωστόσο τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια. Παρότι λοιπόν πρόκειται για ένα πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο πολυμερές, πιθανολογείται πως οι αντιδράσεις που σημειώνονται από τη χορήγησή του, έχουν σχέση με συγκεκριμένο μοριακό βάρος (το φάσμα του οποίου είναι ιδιαιτέρως ευρύ), και με την οδό χορήγησης-έκθεσης-λήψης. Ενημερωτικά, η PEG χρησιμοποιείται - σε διαφορετική μορφή - και σε πολλά σκευάσματα καθημερινής χρήσης - οινοπνεύματα, κρέμες προσώπου, σαπούνια, κλπ. Εάν κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, ή κάποιο άλλο συστατικό του εμβολίου, θεωρείται επείγον να επισκεφθεί ειδικό Αλλεργιολόγο πριν προβεί σε εμβολιασμό κατά του covid-19.
Η αλλεργία στην PEG, που περιέχεται στα εμβόλια Pfizer/Moderna, και το Πολυσορβικό 80, που περιέχεται στα εμβόλια AstraZeneca/Johnson & Johnson, πλέον μπορεί να εντοπιστεί και να αποτελέσει κατευθυντήρια οδό για την επιλογή εμβολίου από τους αλλεργικούς ασθενείς που παρακολουθούνται από ειδικό Αλλεργιολόγο. Η αλλεργία στις εν λόγω ουσίες εντοπίζεται είτε in vitro, με ειδικές εξετάσεις (αίματος) διέγερσης βασεόφιλων, είτε in vivo, με δερματικές δοκιμασίες που γίνονται πριν τον εμβολιασμό σε συγκεκριμένα εμβολιαστικά κέντρα. Για περισσότερη ασφάλεια, σε συγκεκριμένους ασθενείς με ιστορικό σοβαρών αλλεργιών, προτείνεται συνδυασμός μεθόδων διάγνωσης. Σε περίπτωση που κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στο ένα συστατικό (π.χ. PEG), προτείνεται - έπειτα και από τη λήψη πλήρους ιστορικού - εμβολιασμός με σκεύασμα που περιέχει το άλλο (π.χ. Πολυσορβικό 80). Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς που παρουσίασαν επιβεβαιωμένες αλλεργικές αντιδράσεις κατά την πρώτη δόση του εμβολίου. Σε περίπτωση επιβεβαιωμένων αλλεργιών, ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται αποκλειστικά σε ελεγχόμενο χώρο νοσοκομείου (όπου ει δυνατόν, να διατίθεται και Αλλεργιολογικό Τμήμα).
Αναφορικά με τα άτομα που παρουσιάζουν συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα (πλην εμβολίων COVID-19 και συστατικών τους), τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων ζώων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα), αυτά δε διατρέχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο. Δεν υπάρχει λοιπόν ρητή απαλλαγή των εν γένει αλλεργικών ασθενών από τον εμβολιασμό.
Από τον εμβολιασμό δεν αποκλείονται επίσης τα άτομα με αλλεργία στο λάτεξ (ωστόσο σε αυτή την περίπτωση ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνει σε περιβάλλον χωρίς πιθανή έκθεση στο εν λόγω αλλεργιογόνο), οι ασθενείς με αλλεργίες σε καλλυντικά, βαφές μαλλιών, νικέλιο, αλλά ούτε και οι ασθενείς με αλλεργία σε ενδοφλέβιες σκιαγραφικές ουσίες, εκτός του από του στόματος σκιαγραφικού προϊόντος gastrografin που περιέχει Πολυσορβικό 80. Οι τελευταίοι μπορούν (έπειτα από πλήρη έλεγχο και συμβουλή Αλλεργιολόγου) να υποβληθούν σε εμβολιασμό με τα σκευάσματα Pfizer/Moderna που περιέχουν PEG, αντί του Πολυσορβικού 80.
Ενημερωτικά, και προς αποφυγή κινδύνων, οι ομάδες ατόμων που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα, και να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο πριν τον εμβολιασμό, είναι οι εξής:
• Ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG).
• Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί.
• Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG.
• Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία»).
• Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου).
• Ασθενείς με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία.
• Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.
Κάθε ιστορικό ωστόσο είναι διαφορετικό, γι’αυτό σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε το ατομικό ιστορικό αλλεργίας μας, και πιο συγκεκριμένα να καθορίσουμε τους παράγοντες που μπορεί να μας έχουν προκαλέσει αλλεργία μέσω των ανάλογων εξετάσεων και τεστ. Ορμώμενοι από το εμβόλιο του κορωνοϊού, καλό θα ήταν οι τυχόν αλλεργικοί, και όσοι γνωρίζουν πως υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στην οικογένειά τους, να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο προκειμένου να εξατομικεύσουν ένα πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης οποιωνδήποτε αλλεργικών αντιδράσεων.
Ειδικότερα όσον αφορά τα εμβόλια του κορωνοϊού, τονίζεται για ακόμη μία φορά πως αυτά γίνονται υπό ελεγχόμενες συνθήκες αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών, καθώς και το ότι οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι σπάνιες, συνεπώς ακόμα και η εκδήλωση αναφυλαξίας, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση επινεφρίνης.
Κρίνεται όμως απαραίτητο και από την πλευρά του ασθενούς, να ενημερώνει τους αρμόδιους της χορήγησης του εμβολίου σχετικά με το ιστορικό του, ειδικά εάν ο Αλλεργιολόγος έχει επισημάνει ένα ποσοστό επικινδυνότητας, ούτως ώστε να υπάρξει ακόμα αμεσότερη αντιμετώπιση τυχόν αντιδράσεων. Τέλος, σε περίπτωση που το ιστορικό σας περιλαμβάνει επιπλέον προβλήματα υγείας, συνιστάται πριν τον εμβολιασμό, να γίνει πλήρης έλεγχος και συμβουλευτική από τους αρμόδιους ιατρούς της αντίστοιχης ειδικότητας, για περαιτέρω καθοδήγηση και ασφάλεια.
*Πληροφορίες σχετικά με την απαλλαγή, βάσει ΦΕΚ με Αρ.Φύλλου 3794 (Αποφάσεις Αριθμ.Δ1α/Γ.Π.οικ. 50933)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου