Αλλεργίες και εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού

Είναι αλήθεια πως το θέμα του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού, έχει προβληματίσει κάποιους περισσότερο και από το ενδεχόμενο νόσου. Αφορμή για τον προβληματισμό αυτό που παρατηρείται, στάθηκε η εκδήλωση κάποιων μεμονωμένων περιστατικών αλλεργικών αντιδράσεων που προκλήθηκαν από τη χορήγηση του εμβολίου Pfizer-BioNTech COVID-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, οι οποίες ωστόσο δε θα έπρεπε να αποτελούν αιτία για αποφυγή του εμβολιασμού, και θα εξηγηθεί παρακάτω το γιατί.

Αρχικά, οι αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούνται από εμβόλια είναι σπάνιες. Ενδεικτικά, σε 1,5 εκατομμύριο δόσεις παρατηρήθηκαν τέτοιου τύπου αντιδράσεις μόνο σε οκτώ με εννέα περιπτώσεις. Στις μελέτες που προηγήθηκαν, η πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης δε διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των συμμετεχόντων που έλαβαν το εμβόλιο, σε σχέση με αυτούς που έλαβαν το εικονικό φάρμακο-placebo (0,64% έναντι 0,5%). 

Επιπλέον, από την πορεία των εμβολιασμών στις χώρες οι οποίες ξεκίνησαν πρώτες το πρόγραμμα εμβολιασμού, σημειώνονται πολύ λίγες αλλεργικές αντιδράσεις με σχετική επικινδυνότητα, οι οποίες βέβαια δεν θα πρέπει να προκαλούν ανησυχία καθώς αντιμετωπίζονται σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης όπου και μπορούν να αναταχθούν. Γι’αυτό το λόγο, οι εμβολιαζόμενοι πρέπει να παραμένουν εκεί για τουλάχιστον 30 λεπτά μετά τη χορήγηση του εμβολίου – κάτι που άλλωστε προτείνεται και γενικά μετά τη χορήγηση οποιουδήποτε άλλου εμβολίου, για την πρόληψη τυχόν ανεπιθύμητων αντιδράσεων, αλλά κυρίως για τον εφησυχασμό του ασθενούς. 

Η αλλεργική αντίδραση που παρατηρήθηκε σε αυτές τις μεμονωμένες περιπτώσεις, ήταν η αναφυλαξία, η οποία ανήκει στις σοβαρές αντιδράσεις μιας και δεν είναι τοπική αντίδραση (όπως είναι π.χ. ένα εξάνθημα), αλλά συστηματική (παίρνουν δηλαδή μέρος στην αντίδραση συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, με προεξάρχον στην επικινδυνότητα, το καρδιαγγειακό). 

Ως υπαίτια ουσία αυτών των περιστατικών, καθορίστηκε η πολυεθυλαινογλυκόλη (PEG), ένα πολυμερές που εμπεριέχεται σε επεμβατικά σκευάσματα για εντερικές παθήσεις, δυσκοιλιότητα και χρησιμοποιείται σε υποκλυσμούς. Η πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία, ωστόσο τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια. Παρότι λοιπόν πρόκειται για ένα πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο πολυμερές, πιθανολογείται πως οι αντιδράσεις που σημειώνονται από τη χορήγησή του, έχουν σχέση με συγκεκριμένο μοριακό βάρος (το φάσμα του οποίου είναι ιδιαιτέρως ευρύ), και με την οδό χορήγησης-έκθεσης-λήψης. 

Ενημερωτικά, τα συστατικά τα οποία περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο εμβόλιο είναι τα εξής: ALC-0315 = (4-hydroxybutyl) azanediyl)bis (hexane-6,1-diyl)bis(2-hexyldecanoate) ALC-0159 = 2-[(polyethylene glycol)-2000]-N,N-ditetradecylacetamide 1,2-Distearoyl-sn-glycero-3-phosphocholine cholesterol potassium chloride potassium dihydrogen phosphate sodium chloride disodium hydrogen phosphate dihydrate sucrose water for injections. 

Εάν κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, ή κάποιο άλλο συστατικό του εμβολίου, θεωρείται επείγον να επισκεφθεί ειδικό Αλλεργιολόγο πριν προβεί σε εμβολιασμό κατά του covid-19. Γενικότερα, οι ομάδες ατόμων που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα, και να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο πριν τον εμβολιασμό, είναι οι εξής: 

• Ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG). 

• Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί. 

• Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG. 

• Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία»). 

• Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου). 

• Ασθενείς με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία. 

• Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.

• Επιπλέον, οι ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στο λάστιχο-καουτσούκ (latex), θα πρέπει να εμβολιαστούν σε περιβάλλον χωρίς πιθανή έκθεση στο εν λόγω αλλεργιογόνο. 

Αναφορικά με τα άτομα που παρουσιάζουν συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα), αυτά θεωρητικά δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19. Δεν υπάρχει λοιπόν ρητή απαγόρευση της χορήγησης του εμβολίου στους εν γένει αλλεργικούς ασθενείς. 

Κάθε ιστορικό ωστόσο είναι διαφορετικό, γι’αυτό σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε το ατομικό ιστορικό αλλεργίας μας, και πιο συγκεκριμένα να καθορίσουμε τους παράγοντες που μπορεί να μας έχουν προκαλέσει αλλεργία μέσω των ανάλογων εξετάσεων και τεστ. Ορμώμενοι από το εμβόλιο του κορωνοϊού, καλό θα ήταν οι τυχόν αλλεργικοί, και όσοι γνωρίζουν πως υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στην οικογένειά τους, να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο προκειμένου να εξατομικεύσουν ένα πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης οποιωνδήποτε αλλεργικών αντιδράσεων. Γνωρίζοντας τα αίτια πυροδότησης τυχόν αλλεργικών αντιδράσεων και τους τρόπους αντιμετώπισης κάθε κλίμακας επικινδυνότητας, ο ασθενής αποκτά τη γνώση και την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται ούτως ώστε να ανταπεξέλθει ψυχικά και σωματικά σε κάθε πρόκληση. 

Ειδικότερα όσον αφορά το εμβόλιο της Pfizer, τονίζεται για ακόμη μία φορά πως γίνεται υπό ελεγχόμενες συνθήκες αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών, καθώς και το ότι οι αντιδράσεις είναι σπάνιες, συνεπώς ακόμα και η εκδήλωση αναφυλαξίας, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση επινεφρίνης. Κρίνεται όμως απαραίτητο και από την πλευρά του ασθενούς, να ενημερώνει τους αρμόδιους της χορήγησης του εμβολίου σχετικά με το ιστορικό του, ειδικά εάν ο Αλλεργιολόγος έχει επισημάνει ένα ποσοστό επικινδυνότητας, ούτως ώστε να υπάρξει ακόμα αμεσότερη αντιμετώπιση τυχόν αντιδράσεων. 

Σε κάθε περίπτωση, ο Αλλεργιολόγος κάθε ασθενούς είναι αυτός που θα πρέπει να ζυγίσει το όφελος του εμβολιασμού σε σχέση με τον κίνδυνο που μπορεί να ενυπάρχει, συμβουλεύοντάς τον ανάλογα πριν οποιαδήποτε ενέργεια.  

*Το κείμενο αυτό αφορά αποκλειστικά και μόνο το εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19. Οποιαδήποτε εξέλιξη επί του θέματος ενδέχεται να τροποποιήσει τα ανωτέρω δεδομένα. Επικοινωνήστε με τον Αλλεργιολόγο σας για συμβουλευτική. 

*Για το κείμενο αντλήθηκαν στοιχεία από την ΕΕΑΚΑ.