Τσιμπήματα Εντόμων

Ενοχλητικά και συχνά επικίνδυνα

Έντομα και άλλοι μικροί απρόσκλητοι επισκέπτες δοκιμάζουν τα νεύρα μας το καλοκαίρι. 

Τα τσιμπήματα των εντόμων εκτός από ενοχλητικά μήπως είναι και επικίνδυνα; 

Ο κ.Νικόλαος Τσαπτσίνος, αλλεργιολόγος, δίνει τις βασικές οδηγίες για να μη βρεθείτε εκτεθειμένοι στον πόλεμο της υπαίθρου.

Τι προβλήματα προκαλούν τα τσιμπήματα των διάφορων ζωυφίων και εντόμων;

Αν δεν είναι κανείς αλλεργικός στο δηλητήριο του εντόμου ή των ζωυφίων δεν θα αντιδράσει συστηματικά. Συνήθως δεν έχουμε τίποτα παραπάνω από μία τοπική αντίδραση φλεγμονής η οποία εκδηλώνεται με ερυθρότητα, φαγούρα, πρήξιμο ή και διόγκωση των λεμφαδένων, αν το ζωύφιο είναι μολυσμένο. Βέβαια σε περίπτωση που το δηλητήριο είναι ισχυρό υπάρχει πιθανότητα να γίνει συστηματική αντίδραση, όχι όμως αλλεργικής αιτιολογίας.

Γιατί γίνεται αυτή η αντίδραση;

Στο δηλητήριο των εντόμων και των ζωυφίων υπάρχουν ουσίες οι οποίες δημιουργούν φλεγμονή.

Υπάρχει περίπτωση σ'ένα μη αλλεργικό άτομο το τσίμπημα από έντομο ν'αποβεί θανατηφόρο;

Εξαρτάται από το είδος του εντόμου και την τοξικότητα του δηλητηρίου. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο, άσχετα αν είναι κανείς αλλεργικός. Συχνά επίσης παρουσιάζονται αντιδράσεις από διάφορα συστήματα του οργανισμού, όπως δύσπνοια από το αναπνευστικό, υπόταση και λιποθυμία από το κυκλοφορικό και σπασμοί από το νευρικό, για ν'αναφέρω ορισμένες από αυτές ενδεικτικά.

Η περιοχή του σώματος που δέχεται το τσίμπημα έχει σημασία; Υπαρχουν μέρη του σώματος πιο ευαίσθητα από τα άλλα;

Σε ανθρώπους αλλεργικούς το σημείο του τσιμπήματος δεν έχει τοσο μεγάλη σημασία γιατί μια αντίδραση από τσίμπημα σφήκας,για παράδειγμα, θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα είτε γίνει στο δάχτυλο του ποδιού είτε στο πρόσωπο. Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να γίνει 2 λεπτά μετά το τσίμπημα και να αποβεί θανατηφόρα. Σε ανθρώπους που δεν είναι αλλεργικοί, παίζει ρόλο και το σημείο του τσιμπήματος αλλά και η ποσότητα του δηλητηρίου. Πάντως, είτε πρόκειται για αλλεργικά, είτε για μη αλλεργικά άτομα, είναι εξαιρετικά σημαντικό να βγουν οι τοξικές ουσίες το συντομότερο δυνατό.

Η ηλικία παίζει ρόλο; Μήπως στα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους ένα τσίμπημα από έντομο είναι πιό επικίνδυνο;

Σίγουρα παίζει ρόλο η ηλικία. Για παράδειγμα,στα μικρά παιδιά ακόμα και αν είναι αλλεργικά στις μέλισσες και τις σφήκες, οι αντιδράσεις κατά κανόνα είναι λιγότερο σοβαρές απ'ό,τι στους ηλικιωμένους και σπάνια καταλήγουν στο θάνατο. Ένας ηλικιωμένος, αντίθετα, που πάσχει πιθανόν από υπέρταση, ή είναι καρδιοπαθής, όπως καταλαβαίνετε, διατρέχει πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο.

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο τσίμπημα της μέλισσας από αυτό της σφήκας;

Το τσίμπημα της μέλισσας γίνεται μία φορά. Αφήνει το κεντρί της μαζί με το δηλητήριο και έπειτα το έντομο πεθαίνει. Οι σφήκες, αντίθετα, τσιμπούν πολλές φορές και υπάρχει πιθανότητα το έντομο να είναι μολυσμένο γιατί τρέφεται από μολυσμένες πηγές. Εκτός αυτού, υπάρχει διαφορά και στη χημική σύσταση του δηλητηρίου.΄Αλλες τοξίνες περιέχει το δηλητήριο της σφήκας και άλλες της μέλισσας.

Ένας άνθρωπος αλλεργικός στα τσιμπήματα των εντόμων έχει ευαισθησία και αλλού;

Ένας άνθρωπος αλλεργικός στα τσιμπήματα δεν είναι απαραίτητα αλλεργικός και αλλού. Μπορεί να έχει κανείς αλλεργία μόνο στα φάρμακα ή μόνο στις μέλισσες, άλλος μπορεί να έχει αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα και να έχει ευαισθησία στη γύρη. Είναι όμως δυνατό να είναι κανείς αλλεργικός σ'όλους αυτούς τους αλλεργιογόνους παράγοντες.

Πότε θα χρειαστεί να καταφύγει κανείς σε ιατρική βοήθεια;

Αν μετά το τσίμπημα αρχίσουν συστηματικές αντιδράσεις, όπως κοκκινίλες στο σώμα, πρηξίματα, δύσπνοια, ζαλάδες, τότε πρέπει επειγόντως να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Ποιά θα είναι αυτή εξαρτάται από την περίπτωση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κορτιζόνη, αντισταμινικά, ακόμα και αδρεναλίνη, αν ο ασθενής έχει υποστεί αλλεργικό σοκ.

Οι αλλεργικοί όμως στα τσιμπήματα,που αδυνατούν να βρουν αμέσως κάποιο φαρμακείο ή γιατρό, τι πρέπει να κάνουν;

Όσοι είναι αλλεργικοί θα πρέπει να έχουν μαζί τους τα φάρμακα που τους έχει συστήσει ο γιατρός τους. Είναι επικίνδυνο γι'αυτούς να παραμείνουν αβοήθητοι, γιατί είναι περιορισμένος ο χρόνος μέσα στον οποίο πρέπει να δεχτούν φαρμακευτική ή ιατρική βοήθεια. Σ'αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό αρχικά να βγει το δηλητήριο.

Τα τσιμπήματα των κουνουπιών είναι επίσης επικίνδυνα;

Αν δεν είναι κανείς αλλεργικός, συνήθως δεν υπάρχει άλλο πρόβλημα εκτός από μια πρόσκαιρη κοκκινίλα στο δέρμα, η οποία εξαφανίζεται μετά από 10 λεπτά. Αυτό που δε γνωρίζει ο πολύς κόσμος είναι ότι μόνο τα θηλυκά κουνούπια τσιμπούν. Κι αυτό συμβαίνει γιατί έχουν ανάγκη το αίμα για την ανάπτυξη των αυγών τους. Επίσης, επειδή αναπαράγονται αποκλειστικά στο γλυκό νερό, ο κίνδυνος να σε τσιμπήσει κουνούπι είναι μεγαλύτερος όταν βρίσκεται κοντά σε ποτάμια ή λίμνες. Επικίνδυνο μπορεί να είναι το τσίμπημα των κουνουπιών σε χώρες με τροπικό κλίμα. Εκεί μπορεί να μεταδώσουν στον άνθρωπο μικρόβια ή άλλους μικροοργανισμούς και να οδηγήσουν σε ελονοσία.

Ποιά μέτρα προστασίας θα συνιστούσατε;

Τα κουνούπια "επιτίθενται" κυρίως τη νύχτα και την ώρα που δύει ο ήλιος. Μια απλή λύση είναι να φορέσει κανείς ρούχα που να καλύπτουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του σώματος και να αλείψει τα ακάλυπτα μέρη με μια εντομοαπωθητική κρέμα από αυτές που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Από κει και πέρα υπάρχουν διάφοροι τρόποι να προστατευθεί κανείς. Αεροζόλ, κρέμες,τζελ για να αλείψει το σώμα του και εντομοαπωθητικά που καίγονται ή λειτουργούν με ηλεκτρισμό. Αυτό που δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής είναι η προστατευτική δράση της βιταμίνης Β και της σιτρονέλας.

Όταν όμως σε τσιμπήσουν,τελικά τι πρέπει να κάνεις;

Να αλείψεις την περιοχή μ'ένα υγρό που περιέχει αιθέρα ή οινόπνευμα. Χρειάζεται προσοχή όμως, γιατί το οινόπνευμα μπορεί ν'αφήσει ίχνη στο δέρμα αν εκτεθεί κανείς αμέσως μετά στον ήλιο. Αν τα τσιμπήματα είναι πολλά, μια αντιαλλεργική κρέμα ίσως χρειαστεί για τις πρώτες 48 ώρες. Καλό είναι επίσης να μην αφήνουν οι γονείς τα παιδιά να ξύνουν το σημείο του τσιμπήματος γιατί υπάρχει πάντα κίνδυνος τα μικρά πρηξίματα στο δέρμα να μολυνθούν.